Suriye'de ateşkese rağmen saldırıyor sürüyor. Hali hazırda binlerce mülteci Avrupa kapılarında mahsur kalmış durumda, Avrupa sınırları kapattı, ortada kalan on binlerce mülteci ne olacak, hepsi Türkiye'ye mi gönderilecek, geri kabul anlaşması Türkiye için ne anlama geliyor? Tüm bu soruların yanı sıra AB, Türkiye ile anlaşıp krizi çözüme kavuşturmak için Pazartesi günü bir zirvede daha gerçekleştiriliyor. Taha Dağlı, mülteci krizinde son gelinen noktayı değerlendirdi.
MÜLTECİ KRİZİNDE SON DURUM?
Geçtiğimiz yaz yüz binlerce mültecinin Avrupa'ya ulaşma çabalarının ardından büyük bir kriz ortaya çıkmıştı. Yazdan bu yana özellikle Rusya'nın Suriye'de devreye girmesiyle yeni akınlar başladı. Son bir aydır Yunanistan'da yine ciddi bir mülteci yığılması var. Çoğu Suriyeli olan on binden fazla mülteci günlerdir Yunanistan-Makedonya sınırındakiİdomeni'de mahsur kalmış durumda.
MÜLTECİLER AVRUPA'YA ULAŞAMIYORLAR MI?
Avrupa sınırları kapattı. Suriyeli mültecilerin amacı Avrupa ülkelerine ulaşmak bunun için ilk durakları Yunanistan oluyor. Sonra Makedonya, artık Makedonya sınırı kapalı olduğu için binlercesi Yunanistan'da mahsur kaldı. Atina'da Viktoryameydanında yatıp kalkan mülteciler var ya da İdomeni'dekisınırda rayların üzerinde yatıp kalkanlar bulunuyor. Yunanistan ise onları sınır dışı etme ya da toplama merkezlerine götürmeyi planlıyor.
MERKEL'İN SON ÇAĞRILARI NELERDİ?
Almanya Başbakanı Merkel, Yunanistan'a "mültecileri barındırın" çağrısında bulundu. Merkel, Türkiye'nin 80 milyon nüfusuyla 2,5 milyon Suriyeliye baktığını, Avrupa'nın da 500 milyonluk nüfusuyla en azından 1 milyon Suriyeliyi barındırabileceğini söyledi. Bu açıklama mültecileri umutlandırdı, çoğu Yunanistan'da Merkel için gösteri yaptı.
7 MART ÖNCESİ NELER YAŞANDI?
7 Mart'ta Türkiye ile AB bir zirve daha yapacak. Bunun öncesinde Paris'te Merkel ile Hollande buluşması vardı. Orada iki hususa dikkat çekildi. Birincisi Suriyeliler, Avrupa'ya gelmesin, Türkiye'de kalsın, AB de Türkiye'ye yardım etsin. İkinci vurgu yapılan konu ise Suriye'de saldırılar dursun ve mülteci akını sona ersin.
TÜRKİYE'YE MÜLTECİ KRİZİNİN ÇÖZÜMÜ İÇİN NELER VAAT EDİLİYOR?
3 önemli şartı vardı Türkiye'nin ve üçü de kabul edildi. Ancak uygulama biraz yavaş. 3 milyar Euro yardım paketi var, bunun sadece 95 milyon Euro'su ödendi o da 7 Mart zirvesinden 2 gün önce. Türk vatandaşlarına vize serbestliği ve AB ile müzakerelerde yeni fasılların açılması da diğer maddelerdi. Bunlarda da ilerleme var, yeni fasıllardan 2'si açılmıştı, vize muafiyetiyle ilgili süreç de devam ediyor.
GERİ KABUL ANLAŞMASI NE DEMEK?
AB, Türkiye'ye vize muafiyeti uygularken karşılığında geri kabul anlaşmasını talep etti. Geri Kabul'e göre Türkiye'den Avrupa'ya kaçak yollardan giden mültecilerin iadesi söz konusu.
AVRUPA SINIRLARI KAPATTI, MÜLTECİLERİ TÜRKİYE'YE Mİ GÖNDERECEK?
Geri Kabul bu anlama gelmiyor yani bugün Avrupa'da sınırların kapatılmasıyla ortada kalan on binlerce mülteci var, bunların Türkiye'ye iadesi, geri kabul anlaşmasının içeriği değil. Bu konuyu AB Bakanı Volkan Bozkır açıkladı, geri kabul anlaşmasına Suriyeliler hatta Iraklılar dahil değil. İllegal yollardan gidenler Türkiye'ye gönderilecek.
GERİ KABUL ANLAŞMASI TÜRKİYE İÇİN BÜYÜK BİR ZARAR MI?
Kaçak yollardan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya gidenler, tespit edildiğinde Türkiye'ye gönderilecekler. Anlaşma bunu içeriyor ve AB Bakanının söylediği gibi Suriyeliler buna dahildeğil. Ancak yine de Avrupa'nın önüne geleni Türkiye'ye göndereceği yönünde haberler, yorumlar yapılıyor. Durum böyle değil, o insanlar nereden gelmiş mesela Afganistan'dan ya da Tunus'tan, Türkiye'ye iadeyi aldıktan sonra onları geldikleri ülkelere gönderecek. Yani geri kabul anlaşmasıyla bize gönderilenler burada kalmayacak. Bu konuda üçüncü ülke konumundaki 14 ülkeyle Türkiye'nin anlaşma süreci bulunuyor.
FRANSA'DAKİ MÜLTECİ KRİZİ?
Fransa-İngiltere sınırı kabul edilen Calais'te 6 bin kişinin barındığı barakalardan oluşan bir kamp vardı, geçen hafta yıkıldı ve ortada kalan mültecilerin başka merkezlere gönderilmesine karar verildi. Mesela bu gelişme sonrası Belçika, Fransa sınırında geniş güvenlik önlemleri aldı, geçen araçları kontrol etti. Yani Avrupa, kendi bünyesinde bile mülteci geçişini kabul etmiyor. Tabi bu konuda İngiltere'ye de baskı yapılıyor, İngilizler Calais'ten tahliye edilenlerin Manş tüneli yoluyla kendi ülkelerine gelme ihtimaline karşılık tedbir alıyor, hatta onlar da Avrupa Birliğine para teklif ediyor, "göndermeyin, parasını biz verelim, siz bakın" diye.
MÜLTECİ KRİZİNİN ÇÖZÜMÜ İÇİN ASIL GEREKLİ OLAN NE?
Birincisi Suriye'deki saldırıların durması en azından tampon bölge oluşturulması. Zira özellikle Halep üzerinden yığılma var, Türkiye sınırına gelenler Kilis'in karşısında Suriye topraklarında Türkiye'nin yardımlarıyla oluşturulan Azez'inBabüsselam kapısındaki kamplarda barınıyor. Uçuşa yasak bölge ilan edilirse orada mültecilerin güvenliğini sağlanacak. Aksi taktirde ateşkesi bozan Rusya'nın saldırıları Halep'ten sürekli yoğun bir göç akınını tetikleme özelliğine sahip. Avrupa bu nedenle mülteciler Türkiye'ye gelmesi oradan da kendilerine gönderilmesin diye ateşkese vurgu yapıyor ancak Almanya ve Fransa'nın bu konudaki açıklamaları yetersiz kaldı, AB özellikle Rusya'ya bu konuda yani saldırıların durdurulması noktasında çok daha sert baskı yapmalı.