Srebrenitsa'daki soykırımda hayatını kaybeden kurbanlardan kimlik tespiti yapılanların cenazelerini taşıyan ve bu sabah Visoko'dan yola çıkan tır başkent Saraybosna'ya ulaştı.
11 Temmuz'da Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verilecek 136 soykırım kurbanının cenazelerini taşıya konvoyun, Mareşal Tito Bulvarı'ndan geçişi sırasında duygusal anlar yaşandı. Cenazeleri yolcu etmek için caddenin her iki tarafına dizilen binlerce vatandaş, tabutları gözyaşlarıyla uğurladı.
Saraybosna'da ilk olarak Cumhurbaşkanlığı binası önüne gelen konvoyu Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Boşnak üyesi Bakir İzzetbegoviç, Hırvat üyesi Dragan Çoviç, Bosna Hersek Temsilciler Meclisi Başkanı Şefik Caferoviç, Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Husein Kavazoviç, Türkiye'nin Saraybosna Büyükelçisi Cihad Erginay, bakanlar, büyükelçiler, belediye başkanları ve vatandaşlar karşıladı.
Srebrenitsalı Aza Smayiç, soykırımda kaybettiği eşini, erkek kardeşini ve yeğenini 2003 yılında toprağa verdiğini belirterek, "Bugün kendimi hiç iyi hissetmiyorum. Adalet beklentim yok. Zalimler amaçlarına ulaştı" şeklinde konuştu.
Cenazeleri taşıyan konvoy daha sonra Saraybosna'da Öldürülen Çocuklar Anıtı ve iki büyük katliamın yaşandığı Markale pazar yerinde durdu. Konvoy, dualar ve gözyaşlarıyla Saraybosna'dan ayrılarak 11 Temmuz'da toplu cenaze töreninin düzenleneceği Potoçari'ye hareket etti.
ÜÇ KUŞAK BİRDEN TOPRAĞA VERİLECEK
Potoçari Anıt Mezarlığı'nda bu yıl toprağa verilecek 136 kurbanın en yaşlısı öldürüldüğünde 75 yaşında olan Yusuf Smayloviç. Smayloviç, oğlu ve torunu ile birlikte toprağa verilecek.
Öte yandan, bu yıl defnedilecekler arasında ayrıca öldürüldüklerinde henüz reşit olmayan 18 kurban da bulunuyor.
Srebrenitsa Soykırımı'nın 20. yılı dolayısıyla düzenlenecek cenaze törenine aralarında Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun da bulunduğu çok sayıda devlet ve hükümet başkanı da katılacak.
Bosna'daki savaş sırasında, 11 Temmuz 1995'te 8 binden fazla Boşnak erkeğin soykırıma maruz kaldığı Srebrenitsa'da, soykırımın 20. yıldönümü...
Yugoslavya'nın çöküşü üzerine 1992 yılında Sırpların Bosna'da başlattıkları soykırımın ardından bölgeye müdahale eden Birleşmiş Milletler sivillerin sığınması için Srebrenitsa dahil 6 güvenli bölge oluşturdu.
Savaştan önce nüfusu sadece 24 bin civarı olan Srebrenitsa, bölgeye yapılan mülteci göçü sonucu 60 bin civarında nüfusa sahip oldu.
Artık Srebrenitsa bir kent değil, 'açlık' ve 'hastalıklar' ile mücadele edilen bir 'toplama kampı' haline gelmişti.
Müslümanların kendilerini korumak için ellerinde bulunan silahları ise BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmıştı.
Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa'ya olan saldırılarını sıklaştırması üzerine toplanan silahlarını geri almak için yapılan başvurular ise sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi. BM yalnızca iki F16'yı kent üzerinde bir uçuş yaptırmakla yetindi.
Bosna'daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generallerden gelen emir doğrultusunda, Hollandalı askerler bir gece yarısı kenti boşalttılar.
Savaş sırasında şehrin güvenliğinden sorumlu olan Hollandalı Komutan Thom Karremans kendisine sığınan 25 bin mülteciyi ve şehri Sırplara teslim etti.
Bu süreçten sonra Srebrenitsa 'da bir hafta süren katliam II. Dünya Savaş'ından sonra insanlığa yapılan en büyük suç olarak arşivlerde yer aldı.
Yaklaşık 8 bin civarında Müslüman Boşnak erkek katledildi.
İşlenen suçu gizleyebilmek için Sırp askerleri tarafından açılan 64'e yakın toplu mezar kazıldı ve katledilen Boşnaklar buralara defnedildi.
Bugün Srebrenitsa'da 1995 Temmuz'unda öldürülenlerin toplu mezarlarının halen tamamına ulaşılabilmiş değil.
Üzerinden 20 yıl geçen bu vahim olay Lahey Adalet Divanı tarafından bir 'soykırım' olarak kabul edildi; fakat Sırbistan'ın sorumlu tutulmayacağına karar verildi.
Srebrenitsa'da yaşanan katliamın sorumlusu olan Ratko Mladiç 2011 yılında yakalanıp Lahey Adalet Divanı'na teslim edilmişti, yargısı halen devam etmektedir.
Katliamdan önce Ratko Mladiç bir kamera karşısında "İşte 11 Temmuz 1995'te Sırp şehri Srebrenitsa'dayız. Büyük bir Sırp bayramı arifesinde iken bu şehri Sırp milletine armağan ediyoruz. Nihayet, yeniçerilere karşı ayaklanmasından sonra bu toprakta "Türkler"den intikam almamızın vakti geldi" diyerek konuşmuştu.
Bosna'daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı komutan Thom Karremans'a ise 2010 yılında Srebrenitsa'da akrabalarını kaybeden bir Boşnak tarafından "soykırım" ve "savaş suçu" işlediği belirtilerek dava açılmıştır. Dava halen devam etmekte.