Geleceğimiz için mücadele Yaşlılar için sağlık ve sosyal güvenlik, İsveç sosyal yardım politikalarının önemli parçalarındandır. İsveç’in 9.7 milyon sakininden %18’i emeklilik yaşı olan 65’i doldurmuştur.
Geleceğimiz için mücadele
Yaşlılar için sağlık ve sosyal güvenlik, İsveç sosyal yardım politikalarının önemli parçalarındandır. İsveç’in 9.7 milyon sakininden %18’i emeklilik yaşı olan 65’i doldurmuştur. Bu sayının kısmen 1940’larda doğan çok sayıda İsveçliden dolayı 2030’a kadar %30’a yükseleceği öngörülmektedir.
Büyük ölçüde vergiler tarafından finanse edilir
İsveç’te ortalama yaşam süresi dünyada en yüksek sıradadır. 2010’da bu rakam erkekler için 79.1 yıl ve kadınlar için 83.2 idi. İsveç, AB üye ülkeleri arasında nüfusunun toplamda %5.3’lük kısmı 80 yaş ve üzeri olan ikinci büyük insan yüzdesine sahiptir. 1980’den beri bu yaş grubundaki sağlıklı vatandaşların sayısı arttıkça, bakım gereksinimleri de azalmıştır. Bir çok yaşlı bakımı belediye vergileri ve devlet bağışlarıyla finanse edilmektedir. 2010’da İsveç’teki yaşlı bakım maliyeti 95.9 milyar İsveç kronuydu (14.0 milyar dolar,10.7 milyar euro), ancak yalnız %3’ü hasta ücretleri tarafından finanse ediliyordu. Yaşlılar tarafından ödenen sağlık harcamaları sübvansedir ve belirlenen ücret tablosuna dayanmaktadır.
Kamu veya özel
Birçok belediye, yaşlı bakımlarının bir kısmını özel sağlık hizmetleri kuruluşlarının faaliyetlerine izin vererek özelleştirmeyi seçmektedirler. 2011’de, özel sağlık kuruluşları yaşlıların %18.6’sının evde yardım almasını sağlamıştır. Yardım alacak herkes evde yardımdan mı yoksa kamu ve özel işletmelerce sağlanacak özel konuttan mı yararlanacaklarını seçebilmektedir. Ancak, belediye her zaman evde yardımı tahsis ve finanse etmede veya özel bir tesise yerleştirmede tüm sorumluluğa sahiptir.
Sosyal hizmet sektöründeki özel şirketlerin sayısı 1995 ve 2005 yılları arasında beş katı artmıştır. Son zamanlardaki medya araştırmaları birkaç özel bakım şirketi arasındaki endişe verici bütçe açıklarını ortaya çıkarmıştır. Bir sonraki eleştiride, şirketler kira kârlarının bakım standardını olumsuz yönde etkilediği yönünde suçlanmışlardır.
Konut yardımı hayatı kolaylaştırır
Yaşlı bakımının amaçlarından biri de yaşlı insanlara ve engellilere normal ve bağımsız bir hayat sürmelerinde yardımcı olmaktır. Bu mümkün olabildiğince kendi evlerinde yaşamalarını da kapsar.
Evde yaşamını sürdüren yaşlı insanların hayatını kolaylaştırmak için yapılabilecek birçok yardım vardır. Örneğin, İsveç’teki neredeyse tüm belediyeler evlere servis edilebilecek hazır yemek sunmaktadırlar.
2011’de, ev yardım personeli 65 yaş ve üzeri yaklaşık 211,000 kişiye yardım etmişlerdir. Neredeyse ülkenin tüm belediyelerinin yarısı özel gün merkezlerinde yaşlılara toplu yemek sağlarken, bir kaçı kendi yemeklerini pişirecek yaşlı kişilerden oluşan küçük grupları takımlar haline bölüp organize etmişlerdir.
Gün boyunca
Yaşlı bir birey artık günlük hayatın gerektirdikleriyle başa çıkamayacak hale geldiğinde, birey belediye tarafından finanse edilen ev yardımı servislerinden yararlanmak için başvuruda bulunabilir. Böyle bir bakımın kapsamı ihtiyaç belirlenmesine bağlıdır. Engelli olan yaşlılar gün boyu yardım alabilir ki bu tüm hayatları boyunca evde kalabilecekleri anlamına gelir. Ciddi derecede hasta olanlara da kendi evlerinde sağlık ve sosyal bakım sağlanabilir.
Her belediye yaşlı bakım ücretlerini kendisi belirler. Ücret yardımın derecesine, şekline ve kişinin gelirine bağlıdır. 1 Ocak 2011’den beri ev yardımı, gündüz aktiviteleri ve belirli başka bakımların maksimum ücreti aylık 1,760 İsveç kronudur.
Belediyeler teşvik ve rehabilitasyona ihtiyacı olan yaşlı ve engelli kişiler için gündüz aktiviteleri sunar. Bu aktiviteler ilk olarak bunama ve zihinsel engeli olan bireyler içindir. Gündüz aktiviteleri birçoğunun hayatlarına evlerinde devam etmelerine yardımcı olur.
Ulaşım Hizmetleri
Yaşlı ve engelli bireyler aynı zamanda taksilerdeki ulaşım hizmetlerini ve özel yapım taşıtlarını kullanabilirler. Bu seçenek düzenli toplu taşıma araçlarıyla seyahat edemeyecek durumda olan kişiler tarafından kullanılabilir. 2010’da ülke çapında milli ortalaması 34 nitelikli kişiden oluşan bu çeşit 11 milyon gezi düzenlenmiştir.
İsveç emeklilik sistemi
Tüm İsveç vatandaşları emekli olduktan sonra emekli maaşına bağlanırlar. Kişiler emekli maaşlarını 61 ve 67 yaşları arasında almaya başlamayı seçebilirler.
2005’ten 2011’e kadar 65-74 yaş aralığında çalışan İsveçlilerin sayısı %49 oranında artmıştır. Ortalama emeklilik yaşı bugün 64’tür. İsveç’te, insanların mevcut işlerinde ortalama çalışabileceklerini hissettikleri yaş AB’de en yüksek olan 64.4’tür.
İsveç emekliliğini oluşturacak birkaç farklı esas vardır. Gelirlerine dayanarak ödedikleri vergilere bakılarak İsveç’te çalışmış ve yaşamış bireyler ulusal emeklilik maaşı alırlar. Ulusal emeklilik maaşı, emeklilik geliri, prim emekliliği ve garanti emekliliğinden oluşur.
2012’de ortalama emeklilik maaşı aylık 11,428 İsveç kronuydu. Ulusal emeklilik maaşına ek olarak, İsveç’te çalışan çoğu insan işverenlerinin katkısına dayanarak mesleki emeklilik maaşı da alır.
Genelde, emeklilerin toplam gelirlerinin %65’i kamu emeklilik sisteminden elde edilir. Daha fazla güvenlik için, birçoğu emeklilik maaşlarını bireysel emeklilik birikimleriyle artırmayı tercih eder.
Yaşlanan bir nüfus için ulusal hazırlıklar
Diğer bir çok ülke gibi, İsveç de büyüyen bir yaşlı insan oranına sahiptir. Yaşlı bakımı bu nedenle artan bir öneme sahiptir ve devlet gelecekte bu alanda oluşacak zorluklarla başa çıkabilmek adına adımlar atmaktadır.
20 yıl içinde her 4 İsveçliden biri 65 yaşını geçecek ve bu yaş grubundaki insanların çoğu aktif ve sağlıklı olacak. Gelecek ihtiyaçları karşılamayı amaçlayan birkaç girişim ülke çapında şimdilerde devreye sokuluyor.
İsveç’in ileri ki yıllarda karşılaşacağı dört belirli sosyal sorunla başa çıkabilmesi için devlet en son stratejileri sunma görevine sahip bir Gelecek Komisyonu tayin etmiştir. Bu sorunlardan biri ülkenin yaşlanan nüfusudur.
Refah düzeyine zarar vermeden demografik sorunlarla başa çıkabilmek için, insanların daha uzun süre çalışması gerekecek. Emeklilikle bağlantılı yaş sınırını ve daha uzun bir iş hayatının önündeki olası engelleri analiz etme amacıyla 2013 Nisan’da süresi dolacak nihai bir rapor ile bir araştırma başlatılmıştır.
Devlet 65+ yaş grubunun en zayıf üyelerinin sağlık ve sosyal bakımını geliştirmek için önlem olarak 2014 yılına kadar 4.3 milyarlık İsveç kronu yatırımında bulunmuştur. Amaç yaşlılara sağlanan evde sağlık bakımının, yaşlı bakımının, hastane bakımının ve sağlık merkezi bakımının düzenini geliştirmektir.
Koruyucu bakım yaşlı insanları daha sağlıklı tutuyor
Yaşlılar için etkili koruyucu sağlık hizmetlerinin birkaç yeni şekli son yıllarda ortaya konmuştur ve giderek artan düzeylerde ilgi çekmektedir.
Bir örneği hem koruyucu amaçlı hem de bir tedavi biçimi olarak reçeteli fiziksel aktivitedir. Yaşlı insanlar yalnızca genel egzersiz değil ama belirli bir çeşit fiziksel aktiviteyle ve bazen doktorun sonuçlarını denetleyeceği bir ilaç tedavisiyle reçetelendirilirler.
Kişisel yaralanma yaşlı insanlar arasında en yaygın olan sağlık problemlerinden biridir bu yüzden düşmeye bağlı yaralanmaları azaltmak için kayda değer ölçüde çaba sarf edilmektedir. Bilgi edinme yaşlılar için uygun hale getirilmiştir ve özel belediye tamircileri evdeki perde asma ve ampul değiştirme gibi şeylere yardım etmektedirler.
Müzik, film, okuma, boyama ve diğer kültürel aktiviteler sağlık için önemli rol oynar. Bu, birçok kişinin her gün bu tip aktivitelerden en az bir tanesiyle meşgul olduğu yaşlı bakım evlerinde giderek daha bilindik hale gelmiştir.