O ülkede ortaya çıktı: Yeni tehlike: Lassa virüsü! Lassa virüsü nedir?

Tüm dünya koronavirüs ile sarsılırken şimdi de Nijerya’da ortaya çıkan Lassa ateşi salgını haberleri panik yarattı. Taşıyıcısı kemirgenler olan bu hastalık, insandan insana geçebiliyor. Peki, Lassa virüsü nedir, belirtileri nelerdir? Türkiye için risk var mı? Konuyla ilgili merak edilen sorularımızı Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Günay Kaya cevaplandırdı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, Nijerya’da yılbaşından bu yana 41 kişi Lassa virüsü ateşi nedeniyle yaşamını yitirdi. Hayvanlardan insana geçen ve ölümcül olabilen virüs nedeniyle ülkede acil durum ilan edildi. İşte uzmanından Lassa ateşi ile ilgili merak edilenler…

Lassa ateşi nedir? Lassa ateşi; Batı Afrika coğrafyasında görülen, akut olarak gelişip öldürücü olabilen viral bir hastalıktır. 1969 yılında Nijerya’da görevli iki hemşirenin ölümü ile Batı dünyası tarafından fark edilmiştir. Bu iki hemşirenin Nijerya’da yaşadığı şehrin ismi Lassa’dır. Hastalık bu şehirde görüldüğü için ‘Lassa virüsü’ olarak anılır.

Lassa virüsü şimdiye kadar hangi ülkelerde görüldü? - Sierra Leone - Liberya - Gine - Nijerya Bu ülkeler Lassa virüsünün yaygın olarak görüldüğü ülkelerdir. Mali ve Gana’da da 2011 yılında vaka görülmüştür. Yakın zamanda ise Fildişi Sahili Burkina Faso‘da izole vakalar bildirilmiştir. Batı Afrika’da yılda 100 bin ila 300 bin arasında kişi bu virüsten etkilenirken, virüs ortalama 5 bin kişinin ölümüne sebep olmuştur.

Virüsün taşıyıcısı hayvanlar mı? Lassa virüsü hayvan kaynaklı bir virüs olup taşıyıcısı kemirgenlerdir. Bir kez enfekte olan kemirgen, ömrünün geri kalan döneminde bu virüsü doğaya salar. Virüs, evlerde ve yiyeceklerin depolarında kolaylıkla çoğalır.

Lassa virüsü nasıl bulaşır? İnsanlara bulaşması enfekte gıdaların solunumu yoluyla veya yutma sebebiyle olur. Nadir olarak da kemirgenle direkt temas şeklinde gerçekleşir. Lassa virüsü bulaşmış bir bireyin kanında, salgılarında, idrarında veya dışkısında virüs izole edilmiştir. Bu yüzden insandan insana geçiş de medyana gelebilir. Lassa virüsünün gündelik temaslar ile bulaşması söz konusu değildir. Ancak kullanılmış tıbbi malzemeler ile bulaştığı görülmüştür.

Lassa ateşinin belirtileri nelerdir? - Kuluçka süresi 5-21 gündür. - Enfeksiyonların yaklaşık %80’i semptomsuz veya hafif seyirlidir. Hafif seyirlilerde hafif ateş, genel halsizlik ve baş ağrısı olur. - %20’sinde kanama (dış etlerinde, gözlerde, burunda) görülebilir. - Solunum sıkıntısı, şiddetli kusma, yüzde şişkinlik, işitme kaybı olabilir. - Baş ağrısı, boğaz ağrısı, kas ağrısı ve karın ağrısı söz konusu olabilir. -Ölüm, çoklu organ yetmezliği sebebi ile şikayetler başladıktan sonra 2 hafta içerisinde gerçekleşebilir.

Lassa ateşinin tedavisi var mı? - Hastalarda, karatina koşullarında, yoğun bakım desteği ile sıvı elektrolit dengesi sağlanmaya çalışır. - Organları koruyucu tedaviler uygulanır. - Semptomlara ait destekleyici tedavi verilir. - Erken dönemde antiviral ajan olan ‘ribavirin’ kullanılırsa hastalarda iyileşme görülür, ölüm oranı azalır. -Hastalığın yayılmasını engellemek için çevre ve gıda hijyeninin sağlanması gerekir. - Kemirgenlerin evlere girilmesi engellenmelidir. - Ellerin sabun ve su ile sık sık yıkanması önerilir.

Lassa virüsü tedavi edilse dahi kalıcı etki bırakır mı? Lassa ateşinin en sık görülen kalıcı etkisi sağırlıktır. Vakaların ⅓’ünde hafif, orta veya ileri işitme kaybı medyana gelir. Bu durum Lassa ateşinin ileri veya hafif olmasıyla ilişkili değildir. Tüm vakalarda işitme kaybı gelişebilir, bu işitme kaybı kalıcıdır. Hastalık seyrinde gebeliğin önemli bir yeri vardır. Gebeliğinin son 3 ayındaki enfeksiyonda, anne karnındaki bebeğin ölüm oranı %95’dir.

Türkiye’de Lassa virüsü ile ilgili risk var mı? Bu virüs ülkemizde görülmediği için risk oranı çok düşüktür. Ancak, Lassa virüsüne çok benzer bir virüs olan ve yine farelerden bulaşan Hantavirüs olgularına ülkemizde rastlanıyor.

Korona virüsünden sonra dünya Lassa virüsünü de konuşmaya başladı. İsveç'te Lassa virüsü ile ilgili henüz bir açıklama bulunmuyor.