Sivrisineklerin ısıracağı kişiyi nasıl bulduğunu ve neden ısırdığını biliyor musunuz ?
Sıcak ve nemli gecelerde uyku uyutmayan sivrisinekler ısıracağı kişiyi ısı ve koku yolu ile buluyor.
Karanlık ortamda aşırı terleyen, vücut ısısı yüksek ve terleri kokan kişiler sivrisineklerin hedefi oluyor.
Doktor Figen Akın, “Hamilelik döneminde vücuttaki metabolizma hızı artıyor. Bu nedenle sivrisinekler tarafından hamileler daha çok ısırılıyor” diyor.
Akın, 20 Ağustos Dünya Sivrisinek Günü dolayısıyla sivrisineklerin neden olduğu hastalıklara, kimlerin özellikle korunması gerektiğine ve korunma yöntemlerine dikkat çekiyor.
Yaz aylarında sıcak ve nemli ortamlarda sayıları artan sivrisinekler geceleri ortaya çıkarak herkesin kabusu olabiliyor.
Doktor Figen Akın, sivrisinek sokmalarının sıtma, sarıhumma, Nil humması, lenfatik filariasis, grip ve tifüs gibi hastalıkları insandan insana taşıyabildiğini belirtiyor.
Akın “Ülkemizde sivrisineklerin bulaştırdığı en önemli hastalık sıtmadır. HIV ve sarılık sivrisinek ısırması ile bulaşmaz” diyor.
Doğal çözümlerle sivrisineklere cephe alın: Sivrisinek ısırığına maruz kalan kişilerin ısırılan bölgeye buz veya kolonya uygulanarak kaşıntının önüne geçilebileceğini söyleyen Akın,
“Sivrisineklerden korunmanın en iyi yolu yaz aylarında vücudun açıkta kalan yerlerine kimyasal sivrisinek kovucu spreyler uygulanmasıdır.
Ancak bu kimyasallar bazı kişilerde alerjiye yol açabilir. Özellikle çocuklarda kimyasal koruyucular yerine doğal kovucu yöntemler tercih edilmelidir.
Karanfil, okaliptüs, nane, lavanta, biberiye gibi bitkilerin yağlarını bir bardak suyun içine 1-2 damla koyarak sivrisinekleri kovabilirsiniz.
Fesleğen bitkisi de kokusu ile sivrisinekleri uzaklaştırır” diyor. Akın, yeşillik alanlarda ise akşamları yatarken uzun kollu giysiler giyilmesinin veya cibinlik kullanılmasının sivrisineklerden korunma yöntemi olarak kullanılabileceğini dile getiriyor.
Kolesterol düzeyi yüksek olan kişiler de sivrisineklerin hedefinde: Artan metabolizma hızı nedeniyle sivrisineklerin hamileleri daha çok ısırdığını belirten Dr. Figen Akın,
hamilelerin yanı sıra kanlarındaki kolesterol düzeyi yüksek olan kişilerin de sivrisinekler tarafından daha çok ısırdıklarının bilimsel olarak tespit edildiği söylüyor.
Akın, “Özellikle alerjik yapılı kişilerin, hamilelerin, bebeklerin ve bağışıklık sistemi düşük olan kişilerin sivrisineklerden korunması gerekir” diyor.
Sivrisinekler hedefini belirlerken, insanların kokusu, ısısı gibi pek çok duyumsal stratejiden yararlanarak iz bırakıyor.
California Teknoloji Enstitüsü tarafından yapılan araştırmalarda aç dişi sivrisineklerin hareketleri gözlemlendi.
Sivrisinek kovucu aydınlatma, Citronella mumu vb. gibi görsel ve koku almasını engellemeye yönelik çalışmalar sonuçsuz kaldı.
Sivrisineklerin avını kolay bulmasının nedeni; insanın soluduğu karbondioksit gazının onları çok çabuk çekmesi.
Ancak karbondioksit kokusunu alan sivrisinekler ısıracakları avlarına mesafe çok kısalınca da vücuttan yayılan sıcaklığa göre hedefe yöneliyor.
California Teknoloji Enstitüsü'nde araştırmanın yapıldığı rüzgar tünelinde araştırma yapan uzmanlar birkaç farklı nokta belirleyerek aç sivrisineklerin en çok neye yöneldiğini belirlemeye çalıştı.
Deneylerde ise tüpe en fazla insanın soluduğu karbondioksit gazı verilerek insanın ürettiğine benzer bir sinyalle gönderildi.
Aynı anda tüpe siyah bir kıl koyan uzmanlar sivrisineklerin tepkilerini ölçmeye başladı.
Uzmanlar her deneyde 20 sivrisinek kullandı ve sivrisineklerin hareketlerini 3D kayıt yapan kameralarla takip etti.
Bu deneyler sonucunda ise sivrisineklerle ilgili bilinmeyen bir gerçek belirlenmiş oldu.
Sivrisinekler 10 ila 50 metre uzaklaklıktaki karbondioksit kokan tüye yöneliyor.
Tüye 5-15 metre yaklaşan sinekler hedefini ancak o zaman görmeye başlıyor.
Dr. Michael Dickinson "Görsel uyarıcılara sadece potansiyel bir av olduğuna işaret eden karbondioksit kokusu alırlarsa tepki veriyorlar. Böylece taş ya da bitki gibi yanlış hedeflere yönelerek zaman kaybetmiyorlar" dedi.
Sivrisinekelrden limonla kurtulun
Sivrisineklerden korunmak için, limon ve karanfil ikilisini kullanabilirsiniz.
Limonu avuç içinizde bastırarak sulandırın.
Ortadan ikiye keserek, içine karanfiller saplayın ve masanın ortasına yerleştirin.
Sivrisinekler limon ve karanfil esansının kokusunu sevmedikleri için masanıza yaklaşamayacaklardır.
Bilim adamları, dünya genelindeki insanların yaklaşık yüzde 20’sinin, sivrisinekler için daha “çekici” olduğunu ortaya koydu.
Florida Üniversitesi’nden Dr. Phil Koehler, parmak izi gibi insandan insana değişiklik gösteren metabolizma ve vücut kimyasının sivrisineklerin hedeflerini belirlemede önemli bir rol oynadığını kaydetti.
Dr. Phil, sivrisinekler için “çekicilik” derecesinin zaman içerisinde değişebileceğini ifade etti.
Japonya’da yapılan bir araştırmaya göre, sivrisineklerin kan grubu 0 olan kişileri ısırma ihtimali, kan grubu A olanları ısırma ihtimalinden iki kat daha yüksek.
Araştırmacılar, sivrisineklerin 0 grubu kanı daha “lezzetli” bulduğunu dile getiriyor.
ABD merkezli bir araştırma ise sadece bir şişe dahi olsa, bira içmenin, sivrisinek ısırığına maruz kalma ihtimalini artırdığını ortaya koyuyor.
Yine ABD kaynaklı bir araştırmaya göre, sivrisinekler, dolunay zamanında, diğer zamanlarda olduklarından 500 kat daha hareketli oluyor.
Sivrisinekleri çeken başka bir etken ise ayak kokusu.
Hamilelerin sivrisinek ısırığına maruz kalma riski de hamile olmayan kadınlarla karşılaştırıldığında daha yüksek.
Nefes verirken atılan karbondioksit ve terdeki laktik asit gibi maddeler, sivrisineklerin avını daha kolay bulmasına yardımcı oluyor.
Bu yüzden, eğer koşuyorsanız ya da egzersiz yapıyorsanız, daha hızlı nefes aldığınız ve terlediğiniz için ısırılma riskiniz daha yüksek.
Araştırmalar, fiziksel aktivitenin ısırılma riskini yüzde 50 oranında artırdığını ortaya koyuyor.
Sivrisinekleri en çok çeken iki renk siyah ve kırmızı. En az çeken renk ise sarı.